Święto Pracy to często długo wyczekiwana okazja na dłuższy urlop w maju. Nazywane jest również Międzynarodowym Dniem Solidarności Ludzi Pracy. Chociaż ta okoliczność wydaje się radosnym, wręcz beztroskim czasem, to Święto Pracy ma dość krwawą historię w dziejach ludzkości.
Co warto o nim wiedzieć i jak jest obchodzone w innych krajach? Święto pracy, czyli jak to się zaczęło…
1 maja 1886 roku, klasa robotnicza w Chicago zaczęła buntować się wobec panujących zasad pracy w wielu fabrykach przemysłowych. Wówczas, pracownicy musieli ciężko pracować fizycznie przez 12 godzin i więcej, do tego warunki sanitarne, jak i socjalne były wprost tragiczne. Klasa robotnicza nie miała zapewnionego BHP, ani często dostępu do odpoczynku w trakcie pracy. Tego dnia, mężczyźni zaczęli walkę o swoje prawa od pokojowego pochodu ulicami miasta. Niestety, bunt robotników spotkał się ze sprzeciwem właścicieli fabryk, którzy zaczęli ich masowo zwalniać i zastępować nowymi pracownikami. Tamtejsi przedsiębiorcy byli bezlitośni dla personelu, co doprowadziło do licznych bójek i rozlewu krwi na słynnym dziś placu Haymarket Riot.
Międzynarodowe Stowarzyszenie Partii i Organizacji Socjalistycznych, tak zwana II Międzynarodówka postanowiła uczcić pamięć o tym wydarzeniu i wprowadziła w kalendarz Święto Pracy, które do dziś obchodzimy 1 maja.
Również w Polsce, to wydarzenie ma bardzo burzliwą historię. Nasi rodacy celebrowali je od 1890 roku, co spotkało się ze sprzeciwem lokalnych władz, których zadaniem było ciemiężenie zbuntowanych Polaków. W 1905 roku, w maju doszło do wielu starć obywateli z wojskiem oraz bojówkami nacjonalistycznymi. Wielu Polaków zginęło w tych agresywnych pochodach 1 maja. Ginęli również ważni działacze i aktywiści, którzy walczyli o lepszą Polskę. Ostatecznie święto pracy zostało oficjalnie ustanowione w 1950 roku.
Od 1950 roku, Polacy z dużym rozmachem przygotowywali się do obchodów tego wydarzenia. Święto pracy było symbolem pamięci o klasie robotniczej, która walczyła bez względu na konsekwencje z nieuczciwymi praktykami i wykorzystywaniem pracowników. W okresie PRL-u, w Polsce wydarzenie było planowane przez władze kraju. Polacy byli zmuszani do udziału w wydarzeniu i w trakcie głoszono hasła polityczne, jak i przekonywano do zmiany ideologii. Święto Pracy współcześnie jest także traktowane jako symbol PRL-u i zachodzących w nim zmian.
Pochody pierwszomajowe również organizowała Solidarność w latach 80., ale wtedy było to nielegalnym działaniem i trzeba było się ukrywać z okazywaniem aprobaty wobec Święta Pracy. Współcześnie pochody pierwszomajowe nie są wykorzystywane do rozgrywek partyjnych. Wielu z nas co roku stara się odpocząć tego dnia i jednocześnie połączyć go z dłuższym weekendem majowym.
Jak Święto Pracy celebrują inne kraje?
Ciekawostką jest fakt, że w Ameryce Północnej aktualnie święto pracy jest obchodzone w pierwszy poniedziałek września. U naszych sąsiadów, w Niemczech, wydarzenie zostało wprowadzone w 1933 roku. W trakcie wojny, w Narodowy Dzień Pracy na ulicach można było zobaczyć wielkie pochody żołnierzy, obywateli, którzy byli zasypywani hasłami nazistowskimi. W Finlandii, święto pracy jest nazywane Dniem Pracy i uznawane jest za święto robotników oraz rzemieślników. Współcześnie, Finlandczycy dużo chętniej obchodzą Noc Walpurgii, czyli początek fińskiego karnawału. To wydarzenie przypomina polskie juwenalia dla studentów, którzy także w maju mogą uczestniczyć w licznych imprezach kulturalnych i rozgrywkach sportowych. Francuzi z okazji święta pracy obdarowują się wzajemnie małymi bukiecikami białych konwalii, które są symbolem szczęścia oraz powodzenia w życiu osobistym, jak i w pracy. W tym dniu także sprzedawcy w sklepach otrzymają upust od rządu, a mianowicie mogą handlować konwaliami bez uiszczania należnego podatku. Jeśli w okresie majówki wyjedziecie do Grecji, w wielu mniejszych miejscowościach będziecie mogli zobaczyć, jak lokalni mieszkańcy celebrują to święto wyjątkowymi lotami latawców. W Grecji również tego dnia obchodzony jest wiosenny dzień kwiatów oraz życia. Mieszkańcy celebrują odrodzenie się przyrody wraz z pierwszymi, ciepłymi promieniami słońca. Ozdabiają swoje domy i mieszkania wyjątkowymi, pachnącymi kwiatami, a na wszystkich targach możecie kupić piękne, kolorowe latawce. Grecy mają także w zwyczaju symbolicznie przeskakiwać w tym dniu przez ogień. To wierzenie ma na celu ochronę przed powrotem zimy i chorób.
Źródło: Business Insider
Święto Flagi wypada 2 maja. Jest to stosunkowo młoda tradycja, której data w Polsce została wybrana ze względu na bliskie sąsiedztwo dwóch innych okazji patriotycznych, czyli Święta Pracy (1 maja) i Święta Konstytucji (3 maja).
2 maja nie jest dniem wolnym od pracy, ale ze względu na fakt, że stanowi część długiego weekendu majowego, wiele zakładów pracy i instytucji odpracowuje ten dzień w innym terminie.
Święto Flagi zostało ustanowione w Polsce uchwałą z 20 lutego 2004 roku jako Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Nie bez znaczenia dla idei wprowadzenia święta były praktyki z okresu PRL-u, kiedy celebrowano jedynie Święto Pracy, natomiast konsekwentnie pomijano obchody 3 maja. Z tego powodu po 1 maja flaga państwowa błyskawicznie znikała z ulic i bezwzględnie nie wolno było jej pokazywać w następnych dniach, co miało wymazać pamięć o Konstytucji 3 maja.
Oficjalny wygląd polskiej flagi został ustalony podczas Sejmu Królestwa Polskiego w 1831 roku, w prawie państwowym zatwierdzono go zaś w 1919 roku. Polska flaga składa się z dwóch pasów: białego i czerwonego, opcjonalnie z godłem Polski umieszczonym pośrodku. Górny pas (biały) reprezentuje Orła Białego, dolny (czerwony) tło herbu. Biel to oczywiście symbol czystości, czerwień oznacza z kolei odwagę i przelaną krew.
Dzień Flagi stanowi rodzaj hołdu dla jednego z najważniejszych symboli narodowych i został wprowadzony w celu propagowania wartości patriotycznych.
Analogiczne święto celebruje się również w innych państwach świata, choć w odmiennych terminach.
W Stanach Zjednoczonych Święto Flagi obchodzi się 14 czerwca, w Meksyku 24 lutego, w Finlandii 6 czerwca, na Ukrainie zaś 23 sierpnia.
Źródło: BEH-MP KGP
Konstytucja 3 Maja to Ustawa Rządowa uchwalona 3 maja 1791 roku, regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) spisaną konstytucją.
Uchwalona przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego została przygotowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Konstytucja zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, ograniczyła znacząco demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi (gołocie), wprowadziła częściowe zrównanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób łagodząc nadużycia pańszczyzny. Konstytucja formalnie zniosła liberum veto.
Przyjęcie monarchicznej Konstytucji 3 maja spowodowało opozycję republikanów oraz sprowokowało wrogość Imperium Rosyjskiego, które od 1768 roku było protektorem Rzeczypospolitej i gwarantem nienaruszalności jej ustroju. W wojnie w obronie konstytucji Polska, zdradzona przez swojego pruskiego sprzymierzeńca Fryderyka Wilhelma II, została pokonana przez wojska rosyjskie Katarzyny Wielkiej, wspierające konfederację targowicką – spisek części polskich magnatów przeciwnych zmianie ustroju Rzeczypospolitej.
Po utracie niepodległości w 1795 roku przez 123 lata rozbiorów przypominała o walce o niepodległość.
Konstytucja przestała w praktyce obowiązywać 24 lipca 1792 roku (w momencie przystąpienia króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej) – czyli po nieco ponad 14 miesiącach, w ciągu których Sejm Czteroletni uchwalił szereg ustaw szczegółowych, będących rozwinięciem jej postanowień. Przestała natomiast być obowiązującym aktem prawnym (została derogowana) 23 listopada 1793 roku. Sejm grodzieński uznał wtedy Sejm Czteroletni za niebyły i uchylił wszystkie ustanowione na nim akty prawne.
Głównym autorem tekstu Konstytucji 3 maja był król Stanisław August Poniatowski, istotny wkład w jej spisanie mieli też Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj oraz sekretarz królewski Scipione Piattoli.
Według Ignacego Potockiego i Hugo Kołłątaja Konstytucja 3 maja była „ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny”.
Opracowanie: GOK Lisia Góra
