Barokowy, murowany kościół stanowiący najcenniejszy zabytek na terenie gminy wybudowano w latach 1716-1728 w miejscu drewnianego, który spłonął w 1710 roku. Konsekracji obecnej świątyni p.w. św. Wojciecha dokonał biskup M. Kunicki. Kościół, uszkodzony w 1747 roku pożarem, rozbudowano w II poł XIX w. przedłużając nawę, budując wieżę przy zachodniej fasadzie i nową zakrystię przy południowej ścianie prezbiterium. Gruntowną restaurację budowli przeprowadzono w latach 1977-1980. Jednonawowy kościół, z wyższym prezbiterium zamkniętym ścianą prostą, nakryty sklepieniem kolebkowym z lunetami zdobi polichromia figuralno – ornamentalna wykonana w 1925 roku przez Stanisława Gucwę. Urządzenie świątyni, powstałe w XVIII wieku należy stylistycznie do sztuki późnego baroku i rokoka. Potężny ołtarz główny mieści w polu środkowym obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem (początek XVIII wieku), w zwieńczeniu malowane przedstawienie Matki Bożej Różańcowej ze św. Dominikiem oraz Katarzyną (II połowa XVIII wieku). Po bokach łuku tęczowego dwa późnobarokowe ołtarze z motywem św. Anny nauczającej Marię ( XVIII/XIXw)-po lewej; św. Franciszka (XVIII/XIX w) po prawej. W łuku tęczy na belce krucyfiks utrzymany w późnogotyckiej manierze rzeźbiarskiej, pochodzący z XVI bądź XVII wieku, po bokach którego późnobarokowe posagi Matki Boskiej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty. Chrzcielnica marmurowa późnobarokowa z rokokowym zapleckiem ze sceną chrztu Chrystusa w Jordanie. Ambona rokokowa, zdobiona na korpusie przedstawieniami Ojców kościoła, na baldachimie Matka Boska Niepokalanie poczęta. Do zabytków epoki rokoka należą ponadto stalle, ławy, 2 konfesjonały i 3 feletrony z obrazami: Matki Bożej Różańcowej, św. Izydora oraz Marii Magdaleny.

Obok kościoła stoi szlachetna w proporcjach klasycystyczna kaplica cmentarna poprzedzona czterokolumnowym portykiem dźwigającym pas belkowania i trójkątny gładki tympanon.

Przy drodze do Śmigna stoi malownicza kapliczka wystawiona w 1831 roku z fundacji Macieja i Anny Wajsów. Murowana budowla, wzniesiona w planie kwadratu, otwarta z trzech stron arkadowymi otworami wspartymi na dwóch masywnych kolumnach i dwóch półkolumnach osłania ludowo – barokową rzeĄbę św. Jana Nepomcena.

Przy drodze głównej wznosi się wysoka czteroboczna kapliczka z II poł. XIX w. w górnej przeszklonej wnęce znajduje się posążek św. Floriana, w dolnej nowa gipsowa figurka Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej.

Do zabytków małej architektury należą m.in. kamienny posąg Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej ustawiony na postumencie w 1890 roku. z fundacji Stanisława i Katarzyny Zauchów.

Neogotycki ceglany kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Bolesnej. Wysmukła w proporcjach, niewielka świątynia powstała w latach 1912 – 1922 w oparciu o projekt architekta Tarkowskiego. Strzelistość bryły, szlachetny umiar dekoracji i harmonijne zestawienie wszystkich elementów dało w konsekwencji dzieło wytworne spokojne i urokliwe. Świątynia ta jest przykładem niebanalnej realizacji architektonicznej opartej o tak wyeksplatowany i spowszedniały zestaw form neogotyckich.
Jednonawowe wnętrze, z niższym, trójbocznym zamkniętym prezbiterium, nakryte sklepieniem ozdabia polichromia malowana w 1942 roku wg projektu J. Wodzińskiego. W neogotyckim ołtarzu głównym (1927 r.) znajduje się obraz Matki Boskiej Bolesnej, wykonany 1929 roku przez J. Zborowską. Kościół konsekrował w 1936 r. bp Lisowski.

Z dawnego dworu w Łukowej pozostał jedynie romantyczny, rozległy park o swobodnej kompozycji krajobrazowej.

Niewielki kościół zbudowany w 1957 roku wg projektu architekta Z. Chorabika, a uroczystego poświęcenia dokonał bp Pękala. Murowany i tynkowany o jednonawowym korpusie i węższym od nawy prezbiterium, ma nowocześnie urządzone wnętrze i malarską, figuralno – ornamentalną dekorację ścian, którą wykonał w 1966 r. W. Damasiewicz.

Ponadto we wsi jest kapliczka ufundowana w 1919 roku przez Jana Seka na miejscu starszej. Murowana i tynkowana, posiada od frontu ostrołukowo wykrojone wejście, pod którym zakomponowano trójkątny szczyt otoczony płaskim listwowym obramieniem. We wnętrzu w ludowym ołtarzyku ustawiono figurę Matki Boskiej.

Dwie XIX – wieczne kapliczki. Jedna przy drodze do Laskówki powstała około 1870 r. Stanowi ją budowla w rzucie kwadratu opatrzona od frontu ostrołukową, przeszkloną wnęką i zamknięta od góry trójkątnym oprofilowanym szczytem. Druga wzniesiona na planie prostokąta, murowana i tynkowana mieści we wnętrzu ludową rzeźbę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W Brniu znajduje się współczesna kaplica, w której są odprawiane nabożeństwa.

W ostatnich latach wzniesiono nowoczesną kaplicę w której odprawiane są nabożeństwa. Najstarszym obiektem we wsi jest metalowa przeszklona kapliczka powstała w początkach XX wieku z fundacji mieszkańców osady. Przy drodze do Pawęzowa widnieje nowy betonowy krzyż ufundowany przez grupę kolędniczą „Śmignianie” działającą przy Gminnym Ośrodku Kultury. Krzyż ten ustawiono w miejsce drewnianego z 1914 roku.

Przy drodze do Brnia w 1903 roku z inicjatywy gminy wystawiono figurę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Czteroboczny wysoki cokół ozdobiono na narożach kolumienkami, ponad którymi rozpięto trójlistne arkady, wypełniają dwie płaskorzeĄby patronów Polski: św. Stanisława i Wojciecha biskupów. W części wsi zwanej Wymysł, rodzina Kołpów ufundowała w 1900 roku neogotycką figurę z grupą Ukrzyżowania.

W I połowie XIX wieku ks. Sanguszkowa ufundowała murowaną, przesklepioną żeglasto kaplicę, zwieńczoną kwadratową w pionie wieżyczką sygnaturki. W ostatnich latach w związku z powstaniem nowej parafii / dawna parafia Zaczarnie/ wzniesiono kaplicę murowaną p.w. Najświętszej Marii Panny Niepokalanej.

Przy malowniczo wijącej się drodze stoi murowana kapliczka opięta na narożach szerokimi lizenami i nakryta dwuspadowym daszkiem. Wybudowana około 1850 roku staraniem J. i K. Potempów mieści ludowe współczesne budowli figurki świętych.
Z okazji budowy drogi do Lisiej Góry ustawiono w 1904 roku kamienny posąg Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Czteroboczny postument zdobią kanelowane pilastry o kompozytowych kapitelach.

Pośród wiejskiej zabudowy zwraca uwagę parterowy budynek /starej/ szkoły opatrzony od frontu kolumnowym portykiem w którego architekturze pobrzmiewają dalekie echa dworskiego budownictwa.
Obok nowoczesny kościół p.w. Matki Bożej Bolesnej w prostym planie.

Kościół parafialny p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa – murowana i tynkowana, neogotycka świątynia wybudowana staraniom Tadeusza Łubieńskiego, wg projektu J. Rypuszyńskiego. Konsekrowana w 1905 roku.Została uszkodzona w czasie działań wojennych. Odnowiona w 1945 roku, ma wyraziste wnętrze z neogotyckimi ołtarzami, amboną i kamienną chrzcielnicą. W XIX – wiecznej, drewnianej kapliczce znajduje się starsza rzeĄba Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Opodal kościoła ulokowany jest cmentarz. Proste drewniane, wbite w ziemię krzyże, nieliczne kamienne i betonowe nagrobki, wysoka trawa porastająca obszerny teren przypominają ciche XIX – wieczne cmentarzyki wiejskie. Takich nekropoli nie można już spotkać wiele, ta należy do nielicznych, które opierają się skutecznie modzie i bogactwu miejsc wiecznego spoczynku.

Kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej, zbudowany w latach 1958-1961 wg planów architekta Fedoka – to masywna budowla uderzająca zwartością murów. Jednonawowa świątynia z transeptem i wydzielonym prezbiterium nakryta została kasetonowym stropem.
Na starym, pochodzącym z 1806 roku postumencie pokrytym ludowymi płaskorzeĄbami stoi nowa figura Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Przed 1914 rokiem staraniem J. Cygana i mieszkańców przysiółka Polany zbudowano skromną kapliczkę, którą zdobi oleodruk z przedstawieniem Serca Pana Jezusa. Trudno pominąć szafkowe kapliczki o skromnej, oszczędnej dekoracji i trójkątnych zwieńczeniach, zawieszone na przydrożnych słupach i drzewach praktycznie we wszystkich miejscowościach.

„Pomnik Wdzięczności” poległym i pomordowanym w walce o niepodległy byt Państwa Polskiego, usytuowany na placu przykościelnym w Lisiej Górze obok kaplicy cmentarnej, zawiera 34 nazwiska osób nieżyjących, które złożyły ofiarę życia na Ołtarzu Ojczyzny. Pomnik zdobią symbole:

• orzeł w koronie,
• Polska walcząca,
• oświęcimskie pasiaki,
• emblemat więĄniów politycznych okresu stalinowskiego / 1939-1956/.

Na pomniku widnieje tablica z napisem „Cześć i Chwała Poległym za Ojczyznę”. Pomnik odsłonięto 9 października 1994 roku. W kwietniu 1998 roku w Pawęzowie odsłonięto i poświęcono obelisk będący wyrazem hołdu dla mieszkańców Pawęzowa, którzy polegli w obronie Ojczyzny. Treść tablicy na obelisku w Pawęzowie: „Poległym za Ojczyznę:

Żołnierze AK NSZ organizacja „Wolność i Niezawisłość”, „Służba Wolnej Polsce”, „Polska Straż Przedwojenna”, „Międzymorze” województwa tarnowskiego. W dowód pamięci i hołdu – koledzy i społeczeństwo Pawęzowa.
Pawęzów, IV 1988 roku.

12 października 1997 w kaplicy w Śmignie odsłonięto tablicę pamiątkową. Odsłonięcie tablicy pamiątkowej było symbolicznym podziękowaniem Panu Bogu i Matce Bożej za niepodległość i ocalenie od tragicznych następstw wojny i komunistycznego terroru. Treść zawarta na tablicy poza charakterem dziękczynnym jest przestrogą przed partykularyzmem politycznym, a także każdą formą zniewalania społeczeństwa. Odsłonięcie tablicy jest również hołdem dla tych którzy ten tragiczny okres przeżyli. Treść tablicy jest następująca: „Matko Boża – zwycięska! Dziękujemy Ci za opiekę w latach II wojny światowej w okresie zniewolenia narodowego, za otuchę dla walczących o wolność i więzionych po 1945 roku w więzieniach Tarnowa, Montelupich, Wronek, Rawicza i Fordonu, za to, że chroniłaś w tym czasie nasze rodziny. Zanieś przed tron Boży ofiarę życia i cierpienia poległych i pomordowanych za wolność Ojczyzny i Kościoła.”
28 maja 2000 roku w kaplicy cmentarnej w Nowej Jastrząbce odsłonięto i poświęcono tablicę pamiątkową będącą wyrazem hołdu dla śp. Michała Śliwy zamordowanego 4 stycznia 1949 roku przez funkcjonariusza Urzędu Bezpieczeństwa w Tarnowie za przynależność do WIN. Na tablicy widnieje napis następującej treści: