Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – adresując do określonych organów i instytucji państwowych oraz samorządowych program „STABILNE ZATRUDNIENIE – osoby niepełnosprawne w administracji i służbie publicznej”, wpisuje się w standardy Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych oraz standardy polityki Państwa określone w Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.

Celem programu jest podniesienie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w administracji publicznej.

Zgodnie ze Strategią Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) głównym problemem polskiego rynku pracy są niewykorzystane zasoby pracy, zwłaszcza wśród grup najbardziej narażonych na wykluczenie społeczne i bezrobocie długoterminowe, w tym osób niepełnosprawnych. Budowanie spójności społecznej będzie możliwe dzięki odpowiedniemu zaangażowaniu tej części kapitału ludzkiego, która obecnie (głównie w wyniku barier zewnętrznych), pozostaje nieaktywna na rynku pracy (w tym osób niepełnosprawnych).

Obecny system aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych jest ukierunkowany na wsparcie pracodawców, natomiast zasadniczo nie uwzględnia konieczności udzielenia określonej pomocy osobie niepełnosprawnej podejmującej zatrudnienie. Konsekwencją takiego systemu jest m.in.: niska aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych, co obrazują dane statystyczne.

Współczynnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym w pierwszym kwartale 2018 r. wynosił 26,4%, a wskaźnik zatrudnienia 24,5% i jest on wciąż dużo niższy niż średnia unijna (45%). Znacznie gorzej wyglądają wskaźniki dotyczące aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w wieku 16 lat i więcej – odpowiednio: 16,3% i 15,2%. Przy czym zwiększa się każdego roku liczba osób niepełnosprawnych posiadających wykształcenie wyższe – według danych zawartych na stronie www.niepelnosprawni.gov.pl, np. w 2009 r. wynosiła ona 5,1% (w przypadku osób sprawnych 20,8%), a w 2014 r. już 9,8% (w przypadku osób sprawnych 27,1%). Jednak nie przekłada się w sposób bezpośredni na wyrównany poziom zatrudnienia tej grupy osób w stosunku do osób sprawnych. Dysproporcje są znaczące – według danych za pierwszy kwartał 2018 r. (GUS, Aktywność Ekonomiczna Ludności Polski – aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej) – współczynnik aktywności zawodowej w grupie osób posiadających wyższe wykształcenie wynosi 80,5%, w tym osób niepełnosprawnych ponad połowę mniej (31,8%), a wskaźnik zatrudnienia odpowiednio – 78,7% (dla ogółu ludności) i 30,1% (dla osób niepełnosprawnych).

Uzupełnieniem negatywnych statystyk jest informacja o wynikach kontroli „Zatrudnianie osób niepełnosprawnych w wybranych ministerstwach, urzędach centralnych i państwowych jednostkach organizacyjnych” przeprowadzonej w trzecim i czwartym kwartale 2012 roku przez Najwyższą Izbę Kontroli – wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w urzędach naczelnych i centralnych organach administracji rządowej wzrósł w 2012 r. jedynie o 0,26 punktu procentowego (w porównaniu do stanu na koniec 2011 r.) i w grudniu 2012 r. kształtował się na poziomie około 2,4% tj. w dalszym ciągu był znacznie niższy, niż wartość 6% określona w art. 21 ust. 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. W urzędach organów samorządu terytorialnego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych kształtował się, w grudniu 2012 r., na poziomie 4,62%, jednak dynamika jego wzrostu była podobna – 0,24 punktu procentowego, wobec 0,14% w 2011 r.

Należy również dodać, iż zgodnie ze „Sprawozdaniem o stanie służby cywilnej i o realizacji zadań tej służby w 2017 roku” udział osób niepełnosprawnych wśród ogółu zatrudnionych członków korpusu służby cywilnej wynosi zaledwie 3,9% (w tym w ministerstwach 2,5%, urzędach centralnych 2,2%).

Strategia na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) wskazuje, iż w związku z obserwowanym ubytkiem zasobów siły roboczej na rynku pracy kluczową rolę w najbliższych latach odgrywać będzie aktywizacja zawodowa rezerw kapitału ludzkiego z grup dotychczas szczególnie zagrożonych bezrobociem i dezaktywizacją, w tym osób niepełnosprawnych.

Osoby niepełnosprawne często bez pomocy nie są w stanie rozpocząć aktywności zawodowej, głównie ze względu na wysokie koszty podejmowania tej aktywności oraz ograniczenia wynikające z niepełnosprawności. Brak ofert pracy stosownych do posiadanego wykształcenia jest również barierą do podejmowania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych.

Celowe i uzasadnione jest zatem uzupełnienie systemowych rozwiązań o programy adresowane do osób niepełnosprawnych pozostających poza rynkiem pracy.

Konwencja ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych w art. 27 zobowiązuje Państwo do popierania możliwości zatrudnienia i rozwoju zawodowego osób niepełnosprawnych na rynku pracy oraz pomocy w znalezieniu, uzyskaniu i utrzymaniu zatrudnienia, między innymi poprzez popieranie zatrudniania osób niepełnosprawnych w sektorze publicznym. Podkreśla także znaczenie prawa osób niepełnosprawnych do pracy, na zasadzie równości z innymi osobami, co obejmuje prawo do możliwości zarabiania na życie poprzez pracę swobodnie wybraną lub przyjętą na rynku pracy oraz w otwartym, integracyjnym i dostępnym dla osób niepełnosprawnych środowisku pracy.

Program przyczyni się do zainicjowania lub wsparcia działań prowadzonych na rzecz osób niepełnosprawnych przez instytucje wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej oraz pozwoli na zatrudnienie osób niepełnosprawnych, dając tym osobom gwarancję stabilnego zatrudnienia.

Realizacja programu przebiega w ramach dwóch modułów:

• moduł I „Instytucje”, którego bezpośrednimi adresatami są organy i instytucje wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej, jednostki samorządu terytorialnego oraz państwowe i samorządowe instytucje kultury, które zatrudnią osoby niepełnosprawne;
• moduł II „Staże zawodowe” adresowany do organizacji pozarządowych, które przygotują i skierują osoby niepełnosprawne na staż zawodowy w administracji rządowej.

Zaplanowane w programie działania stanowią część Programu rządowego „Dostępność Plus 2018-2025”, który zakłada eliminację barier w dostępie osób niepełnosprawnych do stabilnego zatrudnienia.

Każdego roku realizacji modułu II „Staże zawodowe” PFRON będzie gromadził informacje o zaplanowanej liczbie miejsc stażowych dla osób niepełnosprawnych, w poszczególnych naczelnych i centralnych organach administracji rządowej.

Rokrocznie instytucje publiczne, które w wyniku podjętych, w ramach programu, działań zatrudnią największą liczbę osób niepełnosprawnych uhonorowane zostaną statuetkami Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych.

I. Nazwa programu

„STABILNE ZATRUDNIENIE – osoby niepełnosprawne w administracji i służbie publicznej”.

II. Definicje pojęć

Ilekroć w niniejszym dokumencie jest mowa o:

1a. administracji rządowej – należy przez to rozumieć naczelne lub centralne organy administracji rządowej oraz terenowe organy administracji rządowej;

1. beneficjencie ostatecznym– należy przez to rozumieć osobę w wieku aktywności zawodowej (tj. osobę, która nie osiągnęła wieku emerytalnego) z orzeczonym znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniem niepełnosprawności (lub orzeczeniem równoważnym), pozostającą bez zatrudnienia, z uwzględnieniem postanowień rozdziału VIII „Formy i zakres pomocy” ust. 7a – na rzecz której prowadzone są działania aktywizacyjne w ramach programu;

2. ewaluacji – należy przez to rozumieć ocenę skuteczności i efektywności programu;

3. monitorowaniu – należy przez to rozumieć proces systematycznego zbierania i analizowania ilościowych i jakościowych informacji na temat programu w aspekcie finansowym i rzeczowym;

3a. organizacjach pozarządowych – należy przez to rozumieć organizacje, o których mowa w art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

4. osobie niepełnosprawnej – należy przez to rozumieć osobę, o której mowa w art. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

5. osobie pozostającej bez zatrudnienia – należy przez to rozumieć osobę bezrobotną lub poszukującą pracy, która nie wykonuje żadnej pracy zarobkowej (definicja obejmuje zarówno osobę zarejestrowaną w Powiatowym Urzędzie Pracy, jak również osobę niezarejestrowaną);

6. PFRON – należy przez to rozumieć Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych;

7. programie – należy przez to rozumieć program „STABILNE ZATRUDNIENIE – osoby niepełnosprawne w administracji i służbie publicznej”;

7a. stażu zawodowym – należy przez to rozumieć nabywanie przez beneficjenta ostatecznego umiejętności praktycznych do wykonywania pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązywania stosunku pracy z pracodawcą;

8. szkoleniu – należy przez to rozumieć pozaszkolne zajęcia mające na celu uzyskanie, uzupełnienie lub doskonalenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych lub ogólnych potrzebnych do wykonywania przez beneficjenta ostatecznego pracy na wyposażonym w ramach programu stanowisku pracy;

8a. ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie – należy przez to rozumieć ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;

9. ustawie o rehabilitacji – należy przez to rozumieć ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

9a. Wnioskodawcy – należy przez to rozumieć podmiot uprawniony do ubiegania się o przyznanie pomocy finansowej w ramach programu, spełniający warunki, o którym mowa w rozdziale VI oraz w rozdziale VII programu;

10. wymagalnych zobowiązaniach – należy przez to rozumieć:

a. w odniesieniu do zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym – wszystkie bezsporne zobowiązania, których termin płatności dla dłużnika minął, a które nie zostały ani przedawnione ani umorzone,

b. w odniesieniu do zobowiązań publicznoprawnych, wynikających z decyzji administracyjnych wydawanych na podstawie przepisów k.p.a. – zobowiązania:

 – wynikające z decyzji ostatecznych, których wykonanie nie zostało wstrzymane z upływem dnia, w którym decyzja stała się ostateczna – w przypadku decyzji, w których nie wskazano terminu płatności,

– wynikające z decyzji ostatecznych, których wykonanie nie zostało wstrzymane z upływem terminu płatności oznaczonego w decyzji – w przypadku decyzji z oznaczonym terminem płatności,

– wynikające z decyzji nieostatecznych, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności;

11. wyposażeniu stanowiska pracy – należy przez to rozumieć wyposażenie przestrzeni pracy w przedmioty pracy służące bezpośrednio wykonywaniu czynności zgodnych z kwalifikacjami beneficjenta ostatecznego oraz w przedmioty ułatwiające sprawne funkcjonowanie beneficjenta ostatecznego w zakładzie pracy;

12. zatrudnieniu – należy przez to rozumieć pracę wykonywaną na podstawie stosunku pracy (w tym powołania, wyboru, mianowania).

III. Podstawa prawna programu

Podstawą prawną uruchomienia i realizacji programu jest art. 47 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

IV. Cele programu

1. Celem ogólnym programu jest podniesienie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w administracji publicznej.
2. W ramach modułu I „Instytucje” celami szczegółowymi programu są:
   1. wypracowanie lub wzmocnienie kwalifikacji zawodowych niezbędnych do podjęcia zatrudnienia przez 2.500 osób niepełnosprawnych;
   2. podjęcie i utrzymanie zatrudnienia przez 2.500 osób niepełnosprawnych;
   3. zainicjowanie lub wsparcie działań prowadzonych na rzecz zatrudnienia osób niepełnosprawnych przez instytucje wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej.

3. W ramach modułu II „Staże zawodowe” celami szczegółowymi programu są:
   1. realizacja staży zawodowych przez 600 osób niepełnosprawnych;
   2. zdobycie przez 600 osób niepełnosprawnych doświadczenia zawodowego i poznanie specyfiki pracy w urzędzie;
   3. pozyskanie przez pracodawców potencjalnych współpracowników w ramach stosunku pracy;
   4. przełamanie barier i fałszywych przekonań dotyczących zatrudniania i współpracy z osobami niepełnosprawnymi.

V. Zasięg, okres i moduły realizacji programu

1. Program realizowany jest na terenie całego kraju.
2. Program realizowany jest od dnia jego zatwierdzenia przez Radę Nadzorczą PFRON. Termin zakończenia realizacji programu określi Rada Nadzorcza PFRON.
3. Program realizowany jest w ramach dwóch modułów:
   1. moduł I „Instytucje” – adresowany do organów i instytucji wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, jednostek samorządu terytorialnego oraz państwowych i samorządowych instytucji kultury, które w ramach programu zatrudnią osoby niepełnosprawne;
   2. moduł II „Staże zawodowe” – adresowany do organizacji pozarządowych, które w ramach programu przygotują i skierują osoby niepełnosprawne na staż zawodowy w administracji rządowej.
4. Moduł II „Staże zawodowe” realizowany jest w drodze otwartego konkursu.
5. Organy administracji rządowej mogą jednocześnie uczestniczyć w ramach dwóch modułów programu, o których mowa w ust. 3, z zastrzeżeniem iż koszty szkoleń (kursów, warsztatów) danego beneficjenta ostatecznego lub danego pracownika Wnioskodawcy mogą być dofinansowane wyłącznie w ramach jednego modułu programu.

VI. Adresaci programu, wnioskodawcy i beneficjenci ostateczni

1. Adresatami programu w ramach modułu I „Instytucje” są:
   1. organy i instytucje, wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej, które nie są:
      1. przedsiębiorstwami państwowymi w rozumieniu ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych,
      2. spółkami Skarbu Państwa, do których zastosowanie ma ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych,
         zwane dalej „instytucjami publicznymi”;
   2. samorząd gminny, samorząd powiatowy, samorząd województwa, zwane dalej „jednostkami samorządu terytorialnego”;
   3. państwowe oraz samorządowe instytucje kultury, zwane dalej „instytucjami kultury”.
2. (uchylony).
3. Wnioskodawcami w ramach modułu I „Instytucje” (tj. podmiotami uprawnionymi do ubiegania się o przyznanie pomocy finansowej) są:
   1. instytucje publiczne – będące pracodawcami w rozumieniu przepisów kodeksu pracy;
   2. jednostki samorządu terytorialnego, które w ramach programu mogą występować na rzecz następujących jednostek, będących pracodawcami w rozumieniu kodeksu pracy:
      1. urzędów gminy lub jednostek pomocniczych gminy lub jednostek organizacyjnych gminy zaliczanych do sektora finansów publicznych,
      2. starostw powiatowych lub jednostek organizacyjnych powiatu zaliczanych do sektora finansów publicznych,
      3. urzędów marszałkowskich lub wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych zaliczanych do sektora finansów publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego;
   3. instytucje kultury – będące pracodawcami w rozumieniu przepisów kodeksu pracy.

   3a. Adresatami (a zarazem Wnioskodawcami) w ramach modułu II „Staże zawodowe” są organizacje pozarządowe posiadające statutowy zapis o prowadzeniu działań na rzecz osób niepełnosprawnych oraz prowadzące działalność na rzecz osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej 2 lat (licząc wstecz od daty ogłoszenia konkursu). Ubieganie się przez organizacje pozarządowe o dofinansowanie działań aktywizacyjnych w ramach programu następuje z uwzględnieniem następujących zasad:

1. w przypadku terenowych jednostek organizacyjnych organizacji pozarządowej, które nie posiadają osobowości prawnej (np. koła, oddziały), Wnioskodawcą jest zarząd główny tej organizacji;
2. zarząd główny organizacji pozarządowej nie może występować w imieniu terenowych jednostek organizacyjnych tej organizacji, które posiadają osobowość prawną;
3. zgodnie z postanowieniami art. 14 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie dwie lub więcej organizacje pozarządowe działające wspólnie mogą złożyć wniosek wspólny; umowa określająca zakres świadczeń Wnioskodawców składających się na realizację działań aktywizacyjny musi wiązać Wnioskodawców na etapie składania wniosku w ramach programu.
4. Beneficjentami ostatecznymi są osoby w wieku aktywności zawodowej (tj. osoby, które nie osiągnęły wieku emerytalnego) z orzeczonym znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniem niepełnosprawności (lub orzeczeniem równoważnym) pozostające bez zatrudnienia – na rzecz których prowadzone są działania aktywizacyjne w ramach modułu I „Instytucje” lub w ramach modułu II „Staże zawodowe”. Ten sam beneficjent ostateczny może zostać objęty wsparciem ramach modułu II „Staże zawodowe”, a następnie w ramach modułu I „Instytucje”.
5. W przypadku modułu I „Instytucje” okres zatrudnienia beneficjenta ostatecznego musi wynosić co najmniej 12 miesięcy.
6. W przypadku modułu II „Staże zawodowe” okres realizacji stażu zawodowego przez beneficjenta ostatecznego musi wynosić co najmniej 3 miesiące, jednak nie dłużej niż 12 miesięcy.
7. Tryb zatrudnienia beneficjentów ostatecznych w państwowych i samorządowych jednostkach organizacyjnych normują przepisy prawa powszechnie obowiązującego.

VII. Warunki uczestnictwa w programie

1. Warunkiem uczestnictwa w programie, w tym warunkiem uzyskania pomocy finansowej wramach programu jest nieposiadanie wymagalnych zobowiązań wobec:
   1. PFRON, w tym nieposiadanie zaległości w obowiązkowych wpłatach na PFRON;
   2. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i/lub Urzędu Skarbowego;
   3. innych organów i instytucji wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, w tym wobec jednostek samorządu terytorialnego.
2. Z udziału w ramach modułu II „Staże zawodowe” mogą zostać wykluczone, na podstawie uchwały Zarządu PFRON, organizacje pozarządowe:
   1. w związku z działalnością których lub działalnością podmiotów z nimi powiązanych wszczęte zostało postępowanie przygotowawcze na warunkach i zasadach określonych w kodeksie postępowania karnego i ustawie z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary lub wobec których na podstawie tej ustawy orzeczony został zakaz korzystania z dotacji, subwencji lub innych form wsparcia finansowego środkami publicznymi;
   2. które w przeszłości, były stroną umowy zawartej z PFRON i rozwiązanej z przyczyn leżących po ich stronie – wykluczenie obowiązuje w ciągu 3 lat, licząc od dnia w którym wygasło zobowiązanie wobec PFRON;
   3. w których funkcje członków zarządu lub organów uprawnionych do reprezentowania organizacji pełnią osoby, które zostały skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwa skarbowe;
   4. które w okresie ostatnich 3 lat (licząc od daty ogłoszenia konkursu) nierzetelnie wykonywały zobowiązania wynikające z umów zawartych z PFRON (w tym nierzetelnie i nieterminowo rozliczały środki PFRON).

VIII. Formy i zakres pomocy w ramach modułu I „Instytucje”

1. Pomoc finansowa w ramach modułu I „Instytucje” udzielana jest w formie dofinansowania kosztów następujących działań aktywizacyjnych:
   1. wyposażenia stanowisk pracy dla beneficjentów ostatecznych, odpowiednio do potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności oraz charakteru zatrudnienia;
   2. adaptacji pomieszczeń i otoczenia zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych;
   3. adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających beneficjentom ostatecznym wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy;
   4. zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek beneficjentów ostatecznych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności;
   5. szkoleń beneficjentów ostatecznych zatrudnionych w ramach programu;
   6. szkoleń pracowników Wnioskodawcy w zakresie umiejętności współpracy z beneficjentami ostatecznymi zatrudnionymi w ramach programu, w tym kosztów szkoleń pracowników pomagających beneficjentom ostatecznym w pracy;
   7. organizacji przez pracodawcę dowozu beneficjentów ostatecznych z miejsca zamieszkania do zakładu pracy i powrotu;
   8. dodatku motywacyjnego dla beneficjentów ostatecznych z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności; dodatek motywacyjny wypłacany jest beneficjentom ostatecznym za pośrednictwem Wnioskodawcy; dodatek nie przysługuje beneficjentom ostatecznym posiadającym orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności.
2. Dofinansowanie kosztów działań aktywizacyjnych, o których mowa w ust. 1, następuje na zasadach określonych w umowie zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a PFRON, określającej obowiązki oraz uprawnienia stron.
3. Łączna wysokość dofinansowania ze środków PFRON kosztów, o których mowa w ust. 1 pkt 1-7 nie może przekroczyć kwoty 50.000 zł  na jednego zatrudnionego, na pełny wymiar czasu pracy, beneficjenta ostatecznego. W sytuacji, gdy beneficjent ostateczny zatrudniony zostanie w niepełnym wymiarze czasu pracy – łączna wysokość dofinansowania ze środków PFRON ulega proporcjonalnemu obniżeniu. Wskazana powyżej maksymalna kwota dofinansowania odnosi się do całego okresu udziału beneficjenta ostatecznego w programie.
4. Dofinansowanie ze środków PFRON kosztów dodatku motywacyjnego nie może przekroczyć kwoty 400 zł miesięcznie dla każdego beneficjenta ostatecznego objętego tą formą pomocy. Wnioskodawca może wystąpić o dofinansowanie dodatku, o ile beneficjent ostateczny ponosi dodatkowe koszty aktywizacji zawodowej, takie jak koszty związane z zatrudnieniem tłumacza języka migowego lub asystenta, zakwaterowaniem, opieką nad osobą zależną. Dodatek może być dofinansowany w ramach programu przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Wypłata przez Wnioskodawcę dodatku motywacyjnego musi nastąpić w okresie zatrudnienia beneficjenta ostatecznego. W sytuacji, gdy beneficjent ostateczny ponosi dodatkowe koszty związane z dojazdem do i z zakładu pracy, wysokość dodatku motywacyjnego może zostać podwyższona o maksymalnie 200 zł (do 600 zł) miesięcznie, pod warunkiem, iż pracodawca nie zapewnił dowozu beneficjentów ostatecznych do i z zakładu pracy.
5. Dofinansowanie kosztów szkoleń, o których mowa w ust. 1 pkt 5 oraz pkt 6 może obejmować w szczególności następujące koszty poniesione przez Wnioskodawcę:
   1. usługi szkoleniowej;
   2. usługi tłumacza języka migowego, tłumacza przewodnika, lektora dla osób niewidomych;
   3. zakwaterowania i wyżywienia;
   4. materiałów szkoleniowych.
6. Przewidziane w ramach modułu I „Instytucje” formy wsparcia stanowią uzupełnienie wsparcia systemowego realizowanego i finansowanego przez PFRON oraz jednostki samorządu terytorialnego, w tym Powiatowe Urzędy Pracy, udzielanego z wykorzystaniem dostępnych instrumentów i narzędzi wsparcia, służących aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych.
7. Dofinansowaniu nie podlegają koszty które zostały:
   1. sfinansowane ze środków PFRON na podstawie innego tytułu ustawy o rehabilitacji, w tym również w ramach programów zatwierdzonych przez Radę Nadzorczą PFRON;
   2. sfinansowane z innych źródeł (w tym ze środków publicznych), z zastrzeżeniem postanowień ust. 7b;
   3. poniesione przed datą rozpoczęcia działań aktywizacyjnych w ramach programu, wskazaną we wniosku o przyznanie dofinansowania w ramach programu – zaakceptowanym pod względem formalnym i merytorycznym przez PFRON.

    7a. Działania aktywizacyjne w ramach programu mogą być prowadzone również na rzecz beneficjentów ostatecznych, z którymi Wnioskodawca zawarł umowę o pracę w okresie do 90 dni kalendarzowych poprzedzających datę złożenia wniosku o dofinansowanie do PFRON – w tej sytuacji za kwalifikowalne w ramach programu uznawane są koszty poniesione przez Wnioskodawcę od daty podpisania umowy o pracę z beneficjentem ostatecznym. Postanowienia dotyczą osób, które w okresie poprzedzającym zatrudnienie u Wnioskodawcy były bezrobotne lub poszukujące pracy i nie wykonywały żadnej pracy zarobkowej (działania aktywizacyjne mogą być prowadzone zarówno na rzecz osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy, jak również osób niezarejestrowanych).

   7b. W sytuacji, gdy Wnioskodawca zaangażuje środki własne (tj. ujęte w planie finansowym Wnioskodawcy) na pokrycie kosztów działań aktywizacyjnych, a następnie wystąpi do PFRON o zwrot kosztów tych działań – przekazanie środków PFRON nastąpi z uwzględnieniem warunków kwalifikowalności określonych w ust. 7 pkt 3 oraz ust. 7a.

   8. Beneficjent ostateczny nie może zostać objęty w ramach programu tymi działaniami aktywizacyjnymi, które realizowane są na jego rzecz w ramach innych zadań lub projektów finansowanych ze środków PFRON (w tym za pośrednictwem samorządu województwa lub samorządu powiatowego).

IX. Warunki pomocy w ramach modułu I „Instytucje”

1. W przypadku otrzymania pomocy finansowej w ramach modułu I „Instytucje”, Wnioskodawca zobowiązany jest w szczególności do:
   1. wyposażenia stanowisk pracy, zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami, które dotyczą w szczególności: powierzchni, oświetlenia, temperatury pomieszczenia, wilgotności powietrza, dopuszczalnych norm stężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, hałasu;
   2. zapewnienia na wyposażonych w ramach programu stanowiskach pracy właściwych warunków sanitarnych, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpowiednich dostosowań, niezbędnych w związku z rodzajem niepełnosprawności beneficjenta ostatecznego;
   3. zatrudniania na objętych programem stanowiskach pracy beneficjentów ostatecznych przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy.
2. Okres niewykonywania pracy przez beneficjenta ostatecznego zatrudnionego na objętym programem stanowisku pracy wydłuża czas trwania zobowiązania, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, o okres równy okresowi niewykonywania pracy.
3. Udzielone urlopy bezpłatne, wychowawcze, macierzyńskie i długotrwałe zwolnienia lekarskie (powyżej 33 dni), wydłużają czas trwania zobowiązania, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, o okres równy okresowi urlopu lub długotrwałego zwolnienia lekarskiego, jeżeli Wnioskodawca nie zatrudni na tym stanowisku pracy, na czas określony, innej osoby niepełnosprawnej spełniającej warunki, o których mowa w rozdziale VI ust. 4 programu.
4. Jeżeli okres zatrudnienia beneficjenta ostatecznego będzie krótszy niż 12 miesięcy, Wnioskodawca zobowiązany jest zwrócić do PFRON środki finansowe, które otrzymał tytułem dofinansowania kosztów, o których mowa w rozdziale VIII ust. 1 pkt 1-7 programu, poniesionych w związku z zatrudnieniem beneficjenta ostatecznego – w wysokości równej 1/12 ich części za każdy miesiąc kalendarzowy brakujący do12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. Wnioskodawca nie zwraca środków w sytuacji, o której mowa w ust. 4, jeżeli zatrudni w terminie 3 miesięcy od dnia powstania wakatu inną osobę niepełnosprawną posiadającą odpowiednie kwalifikacje, przy czym wynikająca z tego tytułu przerwa w zatrudnieniu wydłuża czas trwania zobowiązania, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, o okres równy przerwie w zatrudnieniu.
6. W przypadku zaistnienia okoliczności niezależnych od woli Wnioskodawcy, uniemożliwiających dotrzymanie terminu, o którym mowa w ust. 5, na pisemny wniosek Wnioskodawcy, termin ten może ulec wydłużeniu o okres niezbędny do wypełnienia warunku określonego w ust. 5. Zasady podejmowana decyzji o wydłużeniu terminu określają procedury realizacji programu.

X. Formy i zakres pomocy w ramach modułu II „Staże zawodowe”

1. W ramach modułu II „Staże zawodowe” dofinansowaniu podlegają następujące działania aktywizacyjne:
   1. przygotowanie i wdrożenie indywidualnego planu drogi zawodowej beneficjenta ostatecznego;
   2. doradztwo zawodowe na rzecz beneficjenta ostatecznego;
   3. uzyskanie przez beneficjenta ostatecznego kwalifikacji / umiejętności zawodowych oraz pracowniczych, w tym poprzez realizację kursów, warsztatów lub szkoleń zawodowych;
   4. zapewnienie beneficjentowi ostatecznemu wsparcia asystenta / trenera pracy w okresie do pierwszych 3 miesięcy stażu zawodowego;
   5. koszty dojazdów beneficjenta ostatecznego do i z zakładu pracy, w okresie do pierwszych 3 miesięcy stażu zawodowego;
   6. wypłatę stypendium dla beneficjenta ostatecznego skierowanego na staż zawodowy;
   7. szkolenia i warsztaty dla pracowników instytucji, w zakresie umiejętności współpracy z osobami niepełnosprawnymi.
2. Działania aktywizacyjne, o których mowa w ust. 1, zgłaszane są do PFRON w formie projektów. Celem projektów musi być wejście beneficjentów ostatecznych projektu na rynek pracy. Warunkiem realizacji działań aktywizacyjnych jest przygotowanie i wdrożenie indywidualnego planu drogi życiowej i zawodowej dla każdego beneficjenta ostatecznego projektu.
3. Maksymalny koszt skierowania na staż zawodowy jednego beneficjenta ostatecznego wyznaczony zostanie przez Zarząd PFRON w ogłoszeniu o konkursie, z uwzględnieniem, między innymi, następujących danych:
   1. średniego kosztu wyposażenia stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej w ramach art. 26e ustawy o rehabilitacji;
   2. średniego kosztu wprowadzenia osoby niepełnosprawnej na rynek pracy, w ramach projektów realizujących staże zawodowe, składanych w konkursach o zlecenie realizacji zadań ogłaszanych przez PFRON na podstawie art. 36 ustawy o rehabilitacji.
4. Dofinansowanie kosztów działań aktywizacyjnych, o których mowa w ust. 1, następuje na zasadach określonych w umowie zawartej pomiędzy organizacją pozarządową (wybraną w drodze konkursu) a PFRON, określającej obowiązki oraz uprawnienia stron. Wnioskodawcy, którzy złożyli do PFRON wniosek wspólny ponoszą odpowiedzialność solidarną za zobowiązania wynikające z umowy.
5. Rezultat działań aktywizacyjnych stanowi liczba beneficjentów ostatecznych, którzy odbędą co najmniej 3 miesięczny staż zawodowy w administracji rządowej.
6. Wypłata przez PFRON środków finansowych uzależniona jest od osiągniętych efektów następujących działań projektowych:
   1. przygotowanie i wdrożenie indywidualnego planu drogi życiowej i zawodowej beneficjentów ostatecznych;
   2. skierowanie beneficjentów ostatecznych na staż zawodowy;
   3. utrzymanie beneficjentów ostatecznych na stażu zawodowym przez okres co najmniej 3 miesięcy.
7. Szczegółowe zasady przekazania dofinansowania (w tym liczba transz dofinansowania, maksymalna procentowa wysokość poszczególnych transz dofinansowania, warunki przekazywania transz dofinansowania w przypadku umów wieloletnich) określone zostaną w ogłoszeniu o konkursie.
8. Rozliczenie finansowe projektu dokonywane jest z uwzględnieniem faktycznej (tj. osiągniętej podczas realizacji projektu) wartości wskaźnika rezultatu w odniesieniu do wartości tego wskaźnika, która została zaplanowana we wniosku. Wysokość dofinansowania możliwa do uznania w rozliczeniu ustalana jest z uwzględnieniem liczby beneficjentów ostatecznych, którzy odbędą co najmniej 3 miesięczny staż zawodowy.

XI. Warunki pomocy w ramach modułu II „Staże zawodowe”

1. Wybrane w drodze konkursu organizacje pozarządowe zawierają umowy z poszczególnymi organami administracji rządowej (ujętymi na liście, o której mowa w rozdziale XII ust. 2c), w których określone zostaną w szczególności:
   1. miejsce odbywania stażu zawodowego;
   2. dane beneficjenta ostatecznego odbywającego staż zawodowy;
   3. imię i nazwisko oraz zajmowane stanowisko opiekuna stażu zawodowego;
   4. datę rozpoczęcia i zakończenia stażu zawodowego;
   5. program stażu zawodowego;
   6. zobowiązanie instytucji do zapewnienia należytej realizacji stażu zawodowego, zgodnie z ustalonym programem;
   7. potrzeby instytucji w zakresie szkoleń personelu współpracującego z beneficjentem ostatecznym odbywającym staż zawodowy.
2. Przy ustalaniu programu stażu zawodowego uwzględniane są predyspozycje psychofizyczne i zdrowotne, poziom wykształcenia oraz dotychczasowe kwalifikacje zawodowe beneficjenta ostatecznego. Program określa w szczególności:
   1. nazwę zawodu lub specjalności, której dotyczy program;
   2. zakres zadań wykonywanych przez beneficjenta ostatecznego;
   3. rodzaj uzyskiwanych przez beneficjenta ostatecznego kwalifikacji lub umiejętności zawodowych;
   4. sposób potwierdzenia nabytych przez beneficjenta ostatecznego kwalifikacji lub umiejętności zawodowych;
   5. opiekuna beneficjenta ostatecznego.
3. Nadzór nad odbywaniem stażu zawodowego przez beneficjenta ostatecznego sprawuje organizacja pozarządowa. Organ administracji rządowej po zakończeniu realizacji programu stażu zawodowego wydaje opinię zawierającą informacje o zadaniach realizowanych przez beneficjenta ostatecznego i umiejętnościach praktycznych pozyskanych w trakcie stażu. Organizacja pozarządowa wydaje beneficjentowi ostatecznemu zaświadczenie o odbyciu stażu.
4. Beneficjentowi ostatecznemu przysługuje, w okresie odbywania stażu zawodowego, stypendium, wypłacane przez organizację pozarządową. Maksymalna wysokość stypendium na jednego beneficjenta ostatecznego określona zostanie w treści ogłoszenia o konkursie.
5. Beneficjent ostateczny projektu nie może korzystać z tej samej formy wsparcia w ramach kilku równocześnie realizowanych projektów – jeżeli realizacja tej formy wsparcia prowadzi, w każdym z projektów, do osiągnięcia takich samych efektów. Pod pojęciem „równoczesnej realizacji projektów”, uważa się sytuację, w której terminy realizacji poszczególnych projektów pokrywają się w zakresie co najmniej 1 dnia kalendarzowego.
6. Szczegółowe zasady organizacji staży zawodowych określone zostaną w procedurach realizacji programu.

XII. Tryb postępowania

1. (uchylony).
2. Wnioskodawcy składają wnioski o przyznanie dofinansowania w ramach modułu I „Instytucje” w Oddziałach PFRON właściwych terytorialnie ze względu na miejsce zatrudnienia beneficjentów ostatecznych projektu – na opracowanym dla potrzeb programu formularzu.

   2a. Dofinansowanie działań aktywizacyjnych w ramach modułu II „Staże zawodowe” następuje po przeprowadzeniu otwartego konkursu. Konkurs ogłaszany jest zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. W danym roku kalendarzowym PFRON może ogłosić więcej niż jeden konkurs. Termin oraz szczegółowe zasady składania wniosków określane są w treści ogłoszenia o konkursie, w ramach którego Wnioskodawca ubiega się o dofinansowanie działań aktywizacyjnych. Załącznikiem do ogłoszenia o konkursie jest lista, o której mowa w ust. 2c.

   2b. W ogłoszeniu o konkursie umieszczane są informacje, o których mowa w art. 13 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Dodatkowo w ogłoszeniu o konkursie mogą zostać umieszczone informacje dotyczące, między innymi, zasięgu terytorialnego projektów, limitów kosztów kwalifikowalnych, maksymalnej kwoty dofinansowania na realizację projektu, minimalnej wysokości wkładu własnego, kryteriów udziału w konkursie, preferencji stosowanych przy wyborze projektów, audytu zewnętrznego projektów, warunków wypłaty środków finansowych PFRON, warunków aplikowania o zawarcie umów wieloletnich.

   2c. Na postawie zgłoszeń z administracji rządowej PFRON przygotuje listę pracodawców, którzy przyjmą na staż zawodowy beneficjentów ostatecznych wraz z określeniem liczby miejsc pracy w poszczególnych organach administracji rządowej, na których beneficjenci będą odbywali staż. Lista podlega aktualizacji zarówno w zakresie organów administracji rządowej jak i liczby miejsc pracy na których beneficjenci ostateczni będą odbywali staż.

3. Zasady składania przez Wnioskodawców wniosków o dofinansowanie, tryb rozpatrywania i realizacji wniosków, a także system monitorowania i zasady ewaluacji programu zawarte są w procedurach realizacji programu.
4. Procedury realizacji programu są integralną częścią programu. PFRON zapewni ich ogólnodostępność.

XIII. Źródła finansowania programu

1. Budżet programu tworzony jest ze środków będących w dyspozycji PFRON.
2. Wysokość środków finansowych na realizację programu ustalana jest corocznie w planie finansowym PFRON. Podziału środków dla Oddziałów PFRON dokonuje Biuro PFRON na podstawie zapotrzebowań złożonych przez Oddziały.
3. W ramach środków przeznaczonych na realizację programu mogą być sfinansowane koszty:
   1. promocji programu;
   2. szkoleń;
   3. publikowania w prasie ogłoszenia o konkursie;
   4. podróży osób reprezentujących organizacje pozarządowe w komisji konkursowej;
   5. wynagrodzeń ekspertów uczestniczących w pracach komisji z głosem doradczym lub wydających opinie – powołanych na wniosek komisji konkursowej;
   6. przeprowadzenia ewaluacji programu.
4. Na realizację działań, o których mowa w ust. 3 przeznacza się rocznie nie więcej niż 1% środków przewidzianych na realizację programu w danym roku.

XIV. Realizatorzy programu

1. Zadania Zarządu PFRON:
   1. zatwierdzenie procedur realizacji programu;
   2. (uchylony);
   3. wnoszenie do Rady Nadzorczej PFRON projektów modyfikacji programu;
   4. ogłoszenie konkursu w ramach modułu II „Staże zawodowe”;
   5. podejmowanie decyzji w sprawie przyznania dofinansowania i jego wysokości w ramach modułu II „Staże zawodowe”.
2. Zadania Oddziałów PFRON – w zakresie określonym procedurami realizacji programu.
3. Zadania Biura PFRON:
   1. promocja programu;
   2. zarządzanie i koordynacja realizacji programu;
   3. (uchylony);
   4. (uchylony);
   5. przyznawanie limitów środków finansowych na realizację programu;
   6. monitorowanie programu;
   7. okresowa i końcowa ewaluacja programu;
   8. ustalenie, na podstawie ocen komisji konkursowej, listy rankingowej projektów proponowanych do dofinansowania w ramach modułu II „Staże zawodowe”